Sáng ngày 23/6, tại ga Núi Gôi, thị trấn Gôi, Công ty Cổ phần đường sắt Hà Ninh đã tổ chức lễ đón nhận Bằng xếp hạng di tích Lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh Địa điểm tưởng niệm Thanh niên xung phong (TNXP) ga Núi Gôi.

Các đại biểu tham dự buổi lễ

Về dự và tặng hoa chúc mừng buổi lễ có đồng chí Trần Anh Tuấn, Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty đường sắt Việt Nam, đồng chí Trần Minh Hoan – Uỷ viên Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh, Bí thư Huyện ủy; đồng chí Đỗ Quang Trung, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Nam Định, lãnh đạo Tổng giám đốc Tổng Công ty đường sắt Việt Nam, Công ty Cổ phần đường sắt Hà Ninh, Hội cự thanh niên xung phong Việt Nam, Hôi cựu thanh niên xung phong các tỉnh Nam Đinh, Thái Bình; lãnh đạo Đảng, chính quyền thị trấn Gôi, các thanh niên xung phong đại đội 895, cùng thân nhân các liệt sỹ đã hy sinh tại Ga Núi Gôi.

Lãnh đạo Công ty đường sắt Hà Ninh báo cáo công nhận di tích

Ngày 20/8/1966, vào khoảng 4 giờ chiều, tại Ga Gôi, một đoàn tàu quân sự vừa chở hàng trăm tấn hàng, chủ yếu là lương thực, vũ khí đạn dược, hóa chất chuẩn bị vượt trọng điểm cầu Ninh Bình vào tiếp tế cho chiến trường miền Nam, thì bất ngờ nhiều tốp máy bay Mỹ ập tới thả bom, bắn tên lửa. Tàu bị trúng bom. Một số toa bốc cháy, hàng hóa vỡ tung tóe. Theo nhiệm vụ đã phân công trước, TNXP đại đội 895 do Đại đội trưởng Lê Nguyên Nhung chỉ huy đóng quân tại thôn Phú Thứ nhanh chóng tập trung lực lượng cứu tàu, cứu hàng, bốc dỡ hàng. Người xách nước, gánh nước cùng với đội cứu hỏa dập lửa, chia cắt đám cháy, ngăn chặn không để cháy lan; người vác những bao gạo 50, 60 kg, những hòm vũ khí đạn dược 70, 80 kg chạy băng băng hết chuyến này đến chuyến khác…

Lãnh đạo Sở VH – TT&DL trao bằng và tặng hia chúc mừng

Đồng chí Trần Minh Hoan – Uỷ viên BCH Đảng bộ tỉnh, Bí thư Huyện ủy tặng hoa chúc mừng

Lãnh đạo Hội TNXP Việt Nam tặng hoa chúc mừng

Sau 1 giờ, ngọn lửa được dập tắt, phần lớn hàng hóa được chuyển ra khu vực an toàn. Đột nhiên, những thùng hóa chất ở toa gần đầu máy phát nổ, bốc lửa, khói xanh lam ùn lên, trùm cả toa tàu mù mịt. Toàn bộ lực lượng TNXP  đại đội 895, công nhân đường sắt khu vực Trình Xuyên, dân quân địa phương dồn vào nhanh chóng dập lửa và đưa những thùng hàng còn chưa bị vỡ ra ngoài. Ngọn lửa nhanh chóng được khống chế, song mùi hóa chất nồng nặc. Nhiều người ngạt thở, mặt mày tái nhợt, nôn mửa, có người ngã khuỵu xuống…. Số người bị nhiễm độc tăng lên chóng mặt, nằm ngồi la liệt trên sân ga. Sau đó có sự hỗ trợ của bộ đội binh chủng hóa học các thùng hóa chất còn lại ra mới đưa được hết khỏi toa tàu và đường tàu được thông suốt. Trong trận này, 23 cán bộ, chiến sĩ Đại đội 895, công nhân đường sắt và nhân dân địa phương hy sinh anh dũng, 256 người bị thương, bị nhiễm độc. Di chứng của vụ nhiễm chất độc còn kéo dài cho đến nay và nhiều năm sau. Liệt sĩ Nguyễn Thị Hồng Mùi được truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân; Đại đội 895 được phong tặng phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân ngày 25/4/2013. Nhà bia tưởng niệm liệt sĩ các thanh niên xung phong hy sinh ngày 20/8/1966 được Đoàn TNCS Hồ Chí Minh ngành Đường sắt xây dựng tại Ga Gôi năm 1995.

Nhà bia tưởng niệm liệt sĩ các thanh niên xung phong hy sinh ngày 20/8/1966 tại ga Gôi

Toàn cảnh buổi lễ

Với những căn cứ lịch sử diễn ra tại Ga Gôi, ngày 23/01/2025, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Nam Định đã ký Quyết định số 220/QĐ-UNND về việc xếp hạng và cấp bằng di tích cấp tỉnh cho Địa điểm tưởng niệm TNXP ga Núi Gôi, thị trấn Gôi, huyện Vụ Bản.

Hải Vân