Cứ mỗi độ Tết đến - Xuân về, khi hoa mai, hoa đào nở trước hiên, cây cối trút bỏ lớp áo đông để thay bộ cánh non xanh lộc biếc thì hàng trăm nghìn người dân, du khách khắp nơi lại nô nức rủ nhau về Vụ Bản đi chợ Viềng xuân. Chợ Viềng là phiên chợ cổ, diễn ra trong đêm mùng 7 và ngày mùng 8 tháng Giêng. Tương truyền, chợ ra đời từ câu chuyện nghĩa quân Quang Trung dừng chân ăn mừng chiến thắng tại địa phận Phủ Dầy, trên đường trở về Thanh Hóa sau chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa.

Trong khi nghỉ ngơi tại Kim Thái, nghĩa quân nhờ người dân sửa sang tư trang, rèn lại vũ khí, đồng thời loan báo chiến thắng cho bà con. Biết tin đại thắng, bà con địa phương đem trâu, bò đến khao quân. Từ đó, cứ đến đêm mùng 7, sáng mùng 8 hằng năm, nhân dân lại họp chợ để tưởng nhớ tích xưa. Đến nay, theo truyền thống thì đây là một phiên chợ độc đáo vì mỗi năm chỉ họp duy nhất một lần để cầu may, mở đầu năm mới tốt lành.

Từ một phiên chợ của cư dân nông nghiệp, ngày nay những người tới chợ không chỉ là những người nông dân như xưa nữa mà bao gồm nhiều ngành nghề khác nhau, đến từ nhiều tỉnh thành. Sản phẩm đem bán cũng vì thế mà đa dạng hơn rất nhiều. Có lẽ chính những điều đó, phiên chợ này đã trở thành một trong những điểm đến thú vị, thu hút du khách thập phương tạo nên sự nhộn nhịp, náo nhiệt ở nơi đây mỗi dịp đầu xuân.

Các gian hàng tại khuôn viên Chợ Viềng xã Kim Thái chủ yếu là bày bán các loại cây hoa, cây cảnh

Năm nay, chợ Viềng tại xã Kim Thái đã thu hút hàng trăm gian hàng trưng bày, giới thiệu và bán các sản phẩm của các làng nghề truyền thống, các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong và ngoài huyện, thu hút hàng chục nghìn lượt người về với chợ viềng xuân - phiên chợ “mua may bán rủi” để thêm lộc về nhà mở đầu một năm mới tốt lành.

 Chạy dọc theo các tuyến đường vào các đền phủ thuộc khu di tích lịch sử Phủ Dầy cũng có hàng trăm gian hàng bày bán rất đa dạng về hàng hóa

Hàng hóa ở chợ viềng tại xã Kim Thái Quý Mão 2023 năm nay đa dạng và phong phú hơn so với mọi năm, đặc biệt có sự hội tụ của hầu như tất cả những sản phẩm như: cuốc, xẻng, nông cụ cầm tay, đồ dùng gia đình bằng kim loại; các loại hoa, cây cảnh, cây thế; các sản phẩm đồ đồng, đồ bạc đến từ làng nghề đúc đồng, đúc bạc; các sản phẩm bằng mây tre đan; các sản phẩm hoa, cây cảnh nhựa; các gian đồ cổ, các gian hàng đồ cũ và thực phẩm thịt bò thui - một đặc sản nổi tiếng của huyện Vụ Bản. Trong đó, cây giống và nông cụ là những mặt hàng thể hiện cho ước muốn từ lâu đời của cư dân nông nghiệp về một năm mùa màng tươi tốt, bội thu; đây là một trong những mặt hàng được nhiều du khách lựa chọn. Cầm trên tay những cây giống vừa mua được từ phiên chợ Viềng tại xã Kim Thái năm nay, anh Bùi Tiến Linh du khách từ huyện Vĩnh Bảo, Tỉnh Hải Phòng phấn khởi cho biết: “ Hôm nay, tôi chủ yếu là du lịch đầu xuân, dự định mua một chút cây để lấy lộc đầu xuân. Và đến đây thì tôi cảm thấy không gian của chợ rất vui. Tôi đã mua được cây sung để đem về nhà, theo các cụ quan niệm thì mua sung để sung túc và mong một năm mới gia đình sung túc và bình an.”

Tại khuôn viên chợ viềng xuân tại xã Kim Thái năm nay, các gian hàng cây giống, cây ăn quả, cây cảnh chiếm đa số và là mặt hàng bán chạy nhất. Hàng hóa góp mặt ở chợ chủ yếu được người dân tại các huyện trong tỉnh Nam Định và một số tỉnh như: Thái Bình, Hà Nam, Hưng Yên mang tới. Với tâm lý bán rủi, mua may nên người bán hàng thường đưa ra giá vừa phải, không đặt nặng yếu tố lợi nhuận.

Ông Đỗ Văn Kiêm, chủ nhà vườn đến từ huyện Văn Giang tỉnh Hưng Yên thông tin, gia đình chuyên trồng các loại hoa, cây cảnh như: Chanh, hoa hồng, mộc, đồng tiền, hải đường… Hằng năm, cứ đến phiên chợ Viềng gia đình lại đưa cây lên bán. Năm nay gia đình ông đã mang đến với phiên chợ Viềng 500-600 loài cây, giá dao động từ 70.000 - 500.000 đồng.

Dòng người nô nức với với quần thể di tích Phủ Dầy thờ Thánh mẫu Liễu Hạnh trong ngày mùng 7 tháng Giêng

Khác với sự xô bồ của những phiên chợ thông thường, chợ Viềng còn mang ý nghĩa tâm linh. Bởi chợ Viềng xuân tại xã Kim Thái còn gắn liền với quần thể di tích Phủ Dầy thờ Thánh mẫu Liễu Hạnh. Phiên chợ đặc biệt đầu xuân này chính là sự kết hợp của các hoạt động lễ, hội và chợ truyền thống, đậm đà tính chất vui xuân và mang nhiều sắc thái văn hóa dân gian, là hình thức sinh hoạt văn hoá tín ngưỡng cộng đồng. Vậy nên người đi chợ cũng là đi lễ, đã đến chợ Viềng, hầu hết du khách đều dừng bước vãn cảnh, vào chùa, vào phủ cầu nguyện những điều tốt đẹp cho gia đình, người thân để mong muốn có một năm mới tốt lành và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.

Với ý nghĩa lịch sử - văn hóa như vậy, Chợ Viềng xuân xã Kim Thái từ lâu đã trở thành một di sản văn hóa tinh thần vô cùng quý báu của huyện Vụ Bản mà tự bao đời nay người dân địa phương luôn gìn giữ, kế thừa và phát huy các giá trị độc đáo của phiên chợ này. Phiên chợ đã đem đến niềm vui, xóa đi nhọc nhân vất vả của một năm lao động và sản xuất. Đồng thời, tạo hứng khởi mới, động lực tinh thần mới cho mọi người trong một năm mới./.

T/h: Huyền Trang

( Trung tâm VH, TT & TT huyện)