Ngày 28/5/2025, Xã Thành Lợi tổ chức lễ đón nhận bằng xếp hạng di tích cấp quốc gia đình Tân Cốc.

Các đại biểu về dự lễ đón bằng

Về dự và tặng hoa chúc mừng, có đồng chí đồng chí Trần Minh Hoan – Uỷ viên Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh, Bí thư Huyện ủy; đồng chí Đỗ Quang Trung, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Nam Định; đồng chí Phạm Xuân Thao, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Vụ Bản; các đồng chí lãnh đạo Bảo tàng tỉnh Nam Định, đại diện các ban nghành, đoàn thể của huyện Vụ Bản, cùng đông đảo cán bộ và nhân dân xã Thành Lợi.

Lãnh đạo xã Thành Lợi báo cáo tóm tắt giá trị di tích

Cách đây hơn 600 năm các vị thập lục gia tiên tổ từ vùng đất Bạch Hạc Vĩnh Phú đã về đây mở làng, giữ nước. Nối tiếp truyền thống cha ông, các thế hệ con cháu, các họ tộc chung sức đồng lòng xây dựng quê hương Thành Lợi giàu truyền thống văn hiến và cách mạng. Từ những đôi bàn tay khéo léo, những khối óc thông minh và sáng tạo, cùng với sức mạnh đại đoàn kết của các dòng họ đã xây dựng, tạo lập lên ngôi Đình làng khang trang như ngày hôm nay.

Đình làng Tân Cốc, xã Thành Lợi được xây dựng từ thời Lê  (1428 - 1527), cùng với công cuộc khai hoang, tạo lập làng xã của 16 dòng họ “Thập lục gia tiên tổ”. Hiện nay, tại di tích còn lưu giữ nhiều di vật, cổ vật như: Bia đá, bài vị mang phong cách nghệ thuật thế kỷ XVII - XVIII đã chứng minh cho lịch sử hình thành của di tích. Đến thời Nguyễn, đình làng Tân Cốc được trùng tu, tôn tạo với một quy mô lớn. Trên câu đối toà tiền đường, trung đường, cung cấm còn lưu giữ dòng chữ Hán ghi niên đại tu sửa vào các năm Gia Long Kỷ Mùi (1819), Tự Đức 6 (1853), Kiến Phúc Giáp Thân (1884).

Lãnh đạo Sở VH,TT và DL tỉnh trao bằng và tặng hoa chúc mừng

Đồng chí Trần Minh Hoan – Uỷ viên BCH Đảng bộ tỉnh, Bí thư Huyện ủy tặng hoa chúc mừng

Hiện nay công trình kiến trúc đình làng Tân Cốc năm trong khuôn viên rộng gần 6000m² gồm các hạng mục: cổng, nghi môn, sân vườn, bình phong, khu Văn chỉ và công trình kiến trúc trung tâm với các toà tiền đường, trung đường, cung cấm. Các công trình kiến trúc của đình làng Tân Cốc được lắp dựng bằng vật liệu gỗ lim với gần 20 gian lớn nhỏ. Mặc dù qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo song các hạng mục kiến trúc của đình vẫn bảo lưu được phong cách kiến trúc nghệ thuật thời Hậu Lê, thế kỷ XVIII. Đặc biệt tại di tích còn lưu giữ được nhiều hiện vật có giá trị về nghệ thuật mang phong cách nghệ thuật thời Hậu Lê, thế kỷ XVII - XVIII như: Bia đá niên hiệu Chính Hoà 18 (1697), hệ thống ngai và bài vị thờ Đức thánh Linh Lang đại vương, kiệu bát cống, đã góp phần tôn thêm giá trị cho công trình kiến trúc.

Đình làng Tân Cốc, xã Thành Lợi là nơi thờ vị thần Linh Lang đại vương và thủy tổ của 16 dòng họ trong làng. Theo truyền thuyết cùng nội dung Ngọc phả “Hoàng tử Linh Lang vương ” thì vị thần Linh Lang là Hoàng tử của vua Lý Thái Tông (1028- 1054) và cung phi Phương Nương. Sau khi có công đánh giặc cứu nước, Hoàng tử đã hoá thành Giao Long vươn mình bay về phía về Hồ Tây. Nhớ công đức của thần, nhà vua cho lập đền thờ phụng.  Tín ngưỡng thờ Thành hoàng Linh Lang đại vương tại đình làng Tân Cốc đối với nhân dân địa phương không hề thay đổi qua bao biến động của thời gian.

Các đồng chí lãnh đạo huyện, Sở Văn hóa và lãnh đạo địa phương dâng hương tại cung cấm - Đình làng Tân Cốc

Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và đế quốc Mỹ, Đình làng Tân Cốc là nơi che trở nhiều đơn vị bộ đội luyện tập trên đường hành quân, sung trận trên khắp các chiến trường diệt giặp cứu nước. Một thời Đình làng còn là nơi giúp nhân dân địa phương trong quá trình sản xuất lúa gạo…Đến những năm đổi mới đất nước, Đình làng là trụ sở làm việc của chính quyền địa phương khi điều kiện của xã còn nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, giúp Đảng bộ và nhân dân địa phương vượt qua mọi khó khăn, xây dựng quê hương giàu đẹp.  

Những năm gần đây, công tác quản lý, bảo tồn giá trị di sản văn hóa, đặc biệt là trong lĩnh vực bảo tồn giá trị di tích lịch sử văn hóa nghệ thuật Đình làng luôn được cấp ủy, chính quyền xã. Hàng năm, tại di tích diễn ra một số kỳ lễ với nhiều hình thức sinh hoạt văn hoá dân gian như: Lễ Tống cựu nghinh tân, Lễ đầu năm, Lễ hội truyền thống 10 tháng 3, Lễ Thượng điền, Hạ điền, Lễ Thường tân. Những nghi lễ tổ chức tại Đình làng đã khắc hoạ được sự tri ân, thành kính của nhân dân địa phương đối với vị Thành hoàng đã có công dựng làng, giữ nước.

Từ những giá trị tiêu biểu về lịch sử, kiến trúc nghệ thuật, ngày 14 tháng 4 năm 2025, Bộ văn hoá thể thao và du lịch đã ký Quyết định số 1015/QĐ-BVHTTDL xếp hạng Đình làng Tân Cốc là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia.

Đồng chí Chủ tịch UBND xã Thành Lợi phát biểu tại buổi lễ

Việc xếp hạng Đình làng Tân Cốc, xã Thành Lợi là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia là sự ghi nhận, đánh giá cao công tác bảo tồn, gìn giữ và phát huy gía trị văn hóa truyền thống của địa phương. Qua đó, đặt ra trong trách cho cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương trong việc quản lý, bảo tồn, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể trên địa bàn.

Hải Vân