Ngày 6/4/2025, Xã Thành Lợi tổ chức lễ đón nhận Bằng Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Tục xông Đền, xông Điện, xông Nhà thờ họ, xông Nhà” đêm giao thừa làng Gạo và khai mạc Lễ hội “Thái bình xướng ca” năm Ất Tỵ - 2025.

 Quang cảnh Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Tham dự có đồng chí Nông Quốc Thành, Phó cục trưởng Cục Di sản văn hóa thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; đồng chí Đỗ Quang Trung, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Nam Định; đồng chí Phạm Xuân Thao, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Vụ Bản; các đồng chí lãnh đạo Bảo tàng tỉnh Nam Định, đại diện các cơ quan, ban nghành, đoàn thể của huyện Vụ Bản, cùng đông đảo cán bộ và nhân dân xã Thành Lợi.

Các đại biểu dự Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Làng Gạo xã Thành Lợi là một làng Việt cổ, được hình thành từ thời Hùng Vương, gắn liền với sự tích 18 vị tổ các dòng họ về khai điền, lập ấp. Làng Gạo hiện còn lưu giữ được nhiều phong tục tập quán, tín ngưỡng dân gian mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, trong đó có “Tục xông Đền, xông Điện, xông Nhà thờ họ, xông Nhà” đêm giao thừa.

 Lãnh đạo xã Thành Lợi báo cáo tóm tắt giá trị Di sản “Tục xông Đền, xông Điện, xông Nhà thờ họ, xông Nhà” đêm giao thừa làng Gạo.

“Tục xông Đền, xông Điện, xông Nhà thờ họ, xông Nhà” đêm giao thừa ở làng Gạo là phong tục dân gian truyền thống có giá trị về lịch sử, thể hiện tấm lòng thành kính, tri ân công đức của nhân dân địa phương với 18 cụ tổ có công khai nền lập ấp và Thành hoàng làng, gắn với nền nông nghiệp trồng lúa nước truyền thống. Các hoạt động cúng lễ, rước đuốc, dâng hương, dâng lễ vật… thể hiện bản sắc văn hóa của cộng đồng dân cư địa phương, trong đó văn hóa gia đình hòa quyện với văn hóa dòng họ, văn hóa làng xã… tạo nên nét văn hóa đặc trưng riêng. Trải qua thời gian, với bao biến động của lịch sử, tục lệ này vẫn được Nhân dân địa phương duy trì, bảo tồn và phát triển, trở thành nét đẹp văn hóa dân gian đặc trưng tiêu biểu của Nhân dân làng Gạo.

Đại diện Bộ VH-TT&DL trao Bằng công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và tặng hoa chúc mừng

Với những giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học tiêu biểu, ngày 10/12/2024, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch ban hành quyết định công bố “Tục xông Đền, xông Điện, xông Nhà thờ họ, xông Nhà” đêm giao thừa làng Gạo, xã Thành Lợi thuộc danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thuộc loại hình di sản "Tập quán xã hội và tín ngưỡng".

Lãnh đạo Sở VH-TT&DL tỉnh Nam Định tặng hoa chúc mừng

Đồng chí Phạm Xuân Thao, Ủy viên BTV Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Vụ Bản tặng hoa chúc mừng.

Cũng theo truyền thống 3 năm một lần, trong dịp này, Xã Thành Lợi khai mạc Lễ hội “Thái bình xướng ca” năm Ất Tỵ 2025. Theo tư liệu lịch sử, từ thời Đinh - tiền Lê đến thời Trần, làng Quả Linh là nơi triều đình đặt kho lương (Đình Đụn) để tích trữ lương thảo; có đội quân vận chuyển lương thực, góp phần quan trọng để quân dân nhà Trần 3 lần đánh thắng giặc Nguyên - Mông. Ghi nhận công lao của dân làng đã đảm bảo hậu cần cho quan quân đi đánh giặc, Vua Trần ban thưởng đặc ân cho nhân dân làng Gạo mở hội ca hát ăn mừng chiến thắng, đất nước thái bình.

    Nhớ ơn vua, từ đó làng Gạo xã Thành Lợi duy trì tổ chức lễ hội 3 năm một lần vào các năm: Dần, Thân, Tỵ, Hợi, từ ngày mùng 9 đến 11/3 âm lịch Lễ hội tổ chức từ ngày 9 đến 11/3 âm lịch, với nhiều nghi lễ như: tế cáo, tế bán dạ, tế nam quan, nữ quan, tụng kinh; các hoạt động văn hóa, trò chơi dân gian đặc sắc, gắn liền không gian sông nước như đua thuyền tải lương, thi dệt vải, chơi cờ tướng trên hồ, hát trống quân, tổ tôm điếm, đấu vật, đánh đu, hát chèo…; trong đó tiêu biểu nhất là nghi lễ rước kiệu Thánh và nhang án 18 cụ tổ tập trung tại đám hát.

Lãnh đạo Xã Thành Lợi khai mạc Lễ hội “Thái bình xướng ca” năm Ất Tỵ - 2025.

       “Thái bình xướng ca” một lễ hội giàu giá trị lịch sử, văn hóa, đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, được người dân xã Thành Lợi duy trì suốt hơn 700 năm qua, thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách thập phương tham dự.

Một số hình ảnh tại Lễ hội:

 Thực hiện: Quốc Huy (Trung tâm VH-TT&TT Vụ Bản)